Bilaloğlu Sapanca Gölü için çözümleri sıralayarak uyardı, "Mevsimsel düşüş değil kalıcı tehdit"

Sapanca Gölü’nün su kotu 26 Ekim Pazar itibariyle 28.93 metreye düştü. Yüksek Çevre Mühendisi Özlem Bilaloğlu, “Artık mevsimsel bir düşüşten değil, kalıcı bir tehditten söz ediyoruz. Sorun yağış azlığı değil, bütüncül su yönetimi eksikliğidir” diyerek uyarılarda bulundu. Bilaloğlu çözüm için maddeler sıraladı.

Sakarya'nın en önemli içme suyu kaynağı Sapanca Gölü, her geçen yıl kritik eşiklere yaklaşan su seviyesiyle alarm veriyor. 26 Ekim itibariyle göl kotu 28.93 metreye gerilerken, uzmanlar artık “mevsimsel bir azalma” değil, “kalıcı bir su krizi” yaşandığına dikkat çekiyor. Yüksek Çevre Mühendisi Özlem Bilaloğlu, göldeki düşüşün sadece yağış azlığıyla açıklanamayacağını belirterek, “Asıl problem bütüncül su yönetimi eksikliğidir” dedi: “Sapanca Gölü yalnızca bir doğal güzellik değil; Sakarya ve Kocaeli’nin içme suyu kaynağı, ekolojik dengesi ve yaşam damarlarından biridir. Ancak bugün göl, her geçen yıl biraz daha çekiliyor. Kuraklık, kontrolsüz su çekimi, betonlaşma ve yanlış yönetim anlayışı, gölün doğal dengesini hızla bozuyor. Artık günü kurtaran değil, geleceği kurtaracak politikalar gerekiyor”Göl seviyesi metrelerce düştüBilaloğlu, gölün 2000’li yılların başına kıyasla metrelerce su kaybettiğini hatırlatarak, “Eskiden yürüyerek ulaşılamayan kıyı noktalarına bugün araçla inilebiliyor” dedi. Bu durumun en büyük nedenleri arasında gölü besleyen derelerin kurutulması, yeraltı su kaynaklarının plansız kullanımı ve aşırı su çekimi yer aldığını belirtti. “Ne yazık ki bu süreç ‘biraz azaldı sonra yağmurla toparlar’ denilerek yıllarca göz ardı edildi. Artık mevsimsel bir gerilemeden değil, kalıcı bir tehditten bahsediyoruz” diyen Bilaloğlu, acil önlem çağrısı yaptı. “Artık konuşmak değil, uygulamak zamanı”Yüksek çevre mühendisi Bilaloğlu, günü kurtaran geçici önlemler yerine kalıcı politikaların devreye alınması gerektiğini vurguladı: “Göl havzasında yeraltı suyu ve yüzey suyu kullanımının sıkı şekilde denetlenmesi, kaçak su çekimlerinin önlenmesi ve havza genelinde ortak bir yönetim kurulu oluşturulması zorunludur. Belediyeler, üniversiteler ve çevre kurumları koordineli hareket etmezse, birkaç yıl içinde gölün ‘doğal göl’ statüsünü kaybetme riskiyle karşı karşıyayız”Bilaloğlu’na göre, artık planlama değil, uygulama zamanı geldi: “Sapanca Gölü’nü korumak sadece suyu değil; bir ekosistemi, bir yaşam alanını, bir geleceği korumaktır. Artık konuşma değil, uygulama zamanı. Bilim rehber olmalı; çünkü doğa, artık bizi affedecek kadar sabırlı değil”5 başlıkta kurtuluş planı1. Su Yönetimi: Havza Bazlı Plan ŞartBilaloğlu, gölü besleyen dere, kaynak ve yeraltı sularının farklı kurumların yetkisinde olmasının denetim boşluğu yarattığını belirtti. “Sapanca Havzası Su Yönetim Planı” adıyla tek bir çatı plan oluşturulmalıdır. Bu plan, içme suyu temini, tarım, sanayi ve ekosistem ihtiyaçlarını aynı çerçevede değerlendirmelidir” dedi. Ayrıca su çekim izinlerinin göl seviyesine göre dinamik biçimde ayarlanması gerektiğini vurguladı: “Su çekim izinleri, göl seviyesine göre +/− 20 cm bandı içinde dinamik biçimde ayarlanmalıdır.” 2. Kaçak ve Kontrolsüz Su KullanımıYaz aylarında bazı site ve işletmelerin gölden ya da yeraltı kuyularından izinsiz su çekimi yaptığını belirten Bilaloğlu, bunun göl tabanını doğrudan etkilediğini söyledi. Bu sorunun çözümü için önerileri: IoT tabanlı debimetre sistemleriyle uzaktan izleme,Dron destekli termal haritalama yoluyla kaçak tespitleri,Şeffaf denetim raporlarının kamuoyuyla paylaşılması.3. Gölü Besleyen Derelerin KorunmasıBilaloğlu, son on yılda gölü besleyen küçük derelerin yaklaşık %40’ının kurutulduğunu veya betonla kaplandığını belirtti. “Bu durum gölün doğal yenilenme döngüsünü kırdı” diyerek uyardı.Çözüm için önerileri arasında: Dere yatakları boyunca yeşil tampon koridorlar oluşturulması,Tarımsal drenaj ve moloz dolgu faaliyetlerinin yasaklanması,Doğal dere restorasyon projeleri başlatılması bulunuyor.4. Kentsel Su Yönetimi ve Yağmur Suyu HasadıYeni yerleşim alanlarının yağmur suyunu doğrudan kanalizasyona yönlendirmesinin yeraltı su dengesini bozduğunu vurgulayan Bilaloğlu: “Yeni imar planlarında yağmur suyu toplama sistemleri zorunlu hale getirilmelidir” dedi. Ayrıca gri su geri kazanımı için teşviklerin artırılması ve SASKİ tarafından su verimlilik endeksi puanlamasının uygulanması gerektiğini söyledi. 5. İklim ve Kuraklık Senaryolarına Uyumİklim değişikliğinin uzun vadeli planlamayı zorunlu kıldığını belirten Bilaloğlu, göl seviyesinin hidrolojik modellemelerle 10, 20 ve 50 yıllık senaryolara göre simüle edilmesi gerektiğini vurguladı. “Gölün minimum ekolojik su kotu yasal olarak belirlenmeli, bu seviyenin altına düşüldüğünde zorunlu su tasarrufu önlemleri devreye girmelidir” dedi. “Sapanca Gölü Kurursa, Hepimiz Kaybederiz”Bilaloğlu, son olarak tüm bölge halkına şu çağrıda bulundu: “Sapanca Gölü’nü korumak sadece çevrecilerin değil, burada yaşayan herkesin sorumluluğudur. Çünkü göl kurursa, hepimiz kaybederiz. Bugün atılacak kararlı adımlar, yarın susuz kalmamak için tek umudumuzdur”